ถ้าพูดถึงอิทธิพลที่ยิ่งใหญ่มากเป็นอันดับต้นๆ ของโลกแน่นอนว่าหนึ่งในนั้นคือประเทศจีน และประเทศจีนก็มีการติดต่อในด้านความสัมพันธ์ด้านต่างๆ มาตั้งแแต่สมัยโบราณกันเลยทีเดียว สำหรับเทรนด์ตอนนี้คนไทยนิยมเรียนภาษาจีนจนมีการเพิ่มในหลักสูตรการศึกษาเลยทีเดียว .. แล้วตอนนี้เราก็ได้มาพูดคุยกับ อาจารย์หวาง เหว่ย หมิน หรือ อาจารย์ นรชาติ วัง ซึ่งปัจจุบันอาจารย์สอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ที่อยู่ทางภาคเหนือของประเทศไทย เราจะพูดคุยถึงมุมมองของคนจีนที่มีต่อประเทศไทย แนะนำตัวเองกับ CrossboXs.com นะคะ ผมชื่อ อ. หวาง เหว่ย หมิน (王伟民) ชื่อไทย อ. นรชาติ วัง ตอนนี้สอนอยู่ที่สำนักวิชาจีนวิทยา มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงครับ

อาจารย์อยู่ประเทศไทยมานานเท่าไหร่แล้ว อะไรทำให้อาจารย์อยู่มานานขนาดนี้คะ? อยู่ประเทศไทยก็ประมาณ 20 ปี แล้วครับ ที่อยู่นานขนาดนี้ผมคิดว่าอาจเพราะมีงานสอนต่อเนื่องติดต่อกันมาตลอดครับ ครั้งแรกที่อาจารย์ได้ยินคำว่า “ประเทศไทย” อาจารย์จินตนาการไว้ว่าอย่างไรบ้างคะ? ประมาณ ค.ศ. 1979-82 ช่วงนั้นครับ ตอนที่ผมเรียนระดับปริญญาตรี ตอนนั้นที่ผมอยู่ประเทศจีนก็เข้าใจว่า ประเทศไทยเป็นประเทศเล็กๆ ในเอเชียอาคเนย์ครับ แล้วข้อมูลที่เกี่ยวกับเมืองไทยไม่ค่อยมีเท่าไหร่ในสมัยนั้นครับ

ย้อนกลับไปในช่วงแรกที่อาจารย์มาถึงประเทศไทย ความรู้สึกแรกคืออะไรคะ? ตอนนั้นผมนั่งเครื่องบินจากประเทศจีนมาถึงสนามบินดอนเมือง ผมก็รู้สึกว่าสนามบินดอนเมืองเป็นสนามบินที่ใหญ่ ทันสมัยมาก ในความทรงจำของผมนะครับ ผมรู้สึกว่าประเทศจีนของเราล้าหลังไป อันนั้นคือความรู้สึกแรกเลยในสมัยนั้น ว่าเมืองไทยเจริญในภาพแรกที่ผมเห็นสนามบินดอนเมือง เป็นอย่างนั้นครับ อาจารย์มองว่า อะไรคือความลำบากในการใช้ชีวิตของคนจีนในประเทศไทย? ผมว่าอันดับแรกคือ ภาษา คนที่เค้าไม่รู้ภาษาไทยคงลำบากมากในการสื่อสาร คงมีปัญหาเรื่องภาษาเป็นอับดับแรกครับ ในสายตาอาจารย์ วิถีการดำเนินชีวิตของคนไทยกับคนจีน เหมือน/ต่างกันอย่างไรบ้าง? ผมว่า .. วิถีคนจีนและคนไทย ผมว่าใกล้เคียงกันครับ ก็มีที่แตกต่างกันบ้างแต่ก็ถือว่าใกล้เคียงกันครับ อย่างเช่น เรื่องของอาหารการกิน อาจจะเนื่องจากในเมืองไทยมีผู้อพยพชาวจีน มาอยู่เมืองไทยในสมัยก่อนโน้น จนถึงปัจจุบัน ก็เลยทำให้อาหารการกินแบบจีนได้เข้ามาอยู่ในเมืองไทย ผสมกันอาหารการกินแบบไทยนะครับ เช่น อาหารกวางตุ้ง อาหารแบบแต้จิ๋ว อาหารแบบไหหลํา แต่ว่าการใช้ชีวิตระหว่างคนไทยคนจีน .. ยังมีความแตกต่างกันอยู่ ผมอาจจะพูดในลักษณะอุปนิสัยนะครับ ผมว่าคนไทยเป็นคนที่ขี้เกรงใจ แต่คนจีนบางทีเค้าเน้นให้พูดต่อหน้า แบบเปิดเผย ตรงไปตรงมา ซึ่งบางทีคนจีนมาที่นี่อาจจะเป็นปัญหาบางอย่าง ที่เราพูดตรงไปตรงมา บางทีบางคนอาจจะไม่ชอบ อาจจะปัญหาแบบนี้ก่อนแล้วถึงจะรู้ว่า อ๋อ .. คนไทยเค้าคงไม่นิยมให้พูดตรงมากในบางประเด็น

คนจีนให้ค่านิยมเรื่องสีกับสิ่งของอย่างไรบ้าง? สำหรับคนจีน สีแดง หมายถึง การมีจิตใจที่เข้มแข็ง แบบแรงกล้า แล้วก็สื่อถึงความเจริญรุ่งเรือง สีทอง เป็นสีแห่งความมงคล สมัยก่อนโน้นเนี่ย เป็นสีของสถาบันกษัตริย์ เพราะฉะนั้นเป็นสีที่คนจีนนิยมครับ สีสำหรับสินค้าถ้าเป็นรถยนต์อาจจะมีส่วนเกี่ยวข้อง แต่ถ้าเป็นของใช้ทั่วไป คงตามสีทั่วไป ไม่มีแบบที่เน้นมาก อาจารย์มองอะไรเป็นเหตุผลที่ทำให้คนจีนอยากมาใช้ชีวิต และลงทุนทำธุรกิจในประเทศไทย? คำถามนี้เป็นคำถามที่ดีมากนะครับ ตอนนี้มีประเทศจีนมณฑลกวางซีหรือว่ามณฑลยูนนานนะครับ หรือทางภาคเหนืออย่างปักกิ่ง หรือว่าตะวันออกเฉียงใต้ - นานกิง เขามีสอนภาษาไทยอยู่ คนเรียนจะเพิ่มมากขึ้นนะครับ เนื่องจากว่าจีนกับประเทศอาเซียน โดยเฉพาะกับประเทศไทยมีการไปมาหาสู่กัน มีการค้าขายกันมากยิ่งขึ้น ที่มณฑลกวางซีเองก็มีจัดจีนอาเซียนฟอรั่ม ทุกปีนะครับ ถ้าผมจำไม่ผิดในเดือนตุลา แล้วก็ที่มณฑลยูนนานก็จะมีการจัดงานสัมมนาการค้า ที่กวางโจวก็มี เหล่านี้เชื่อมโยงมาที่ประเทศไทย ฉะนั้นมีพ่อค้านักธุรกิจเขามาลงทุน หรือมีนักธุรกิจไทยติดต่อค้าขายที่ประเทศจีนล้วนต้องใช้ภาษาในการสื่อให้เข้าใจ เพราะงั้นตอนนี้คนจีนเลยเรียนภาษาไทยมากยิ่งขึ้น เพื่อสนองความต้องการของบริษัทเหล่านี้ ตลาดต้องการภาษาไทย เพราะว่าภาษาไทยเป็นภาษาที่กำลังฮิต เช่นเดียวกับภาษาจีนนะครับ ก็เนื่องจากว่ามีการค้าขาย มีการติดต่อไปมาหาสู่กันกับประเทศจีนค่อนข้างเยอะครับ คาดว่าในอีก 5 ปี ข้างหน้า แนวโน้มของคนจีนในการเดินทางมาค้าขายในไทยเป็นอย่างไร? ผมว่าอีก 5 ปี ข้างหน้าคงมากกว่านี้ คนจีนจะเข้ามาในบริษัทใหญ่ เล็ก ในแบบระดับกลางและระดับเล็กก็มีมากยิ่งขึ้น แล้วทุกวันนี้คนจีนก็มุ่งในเรื่องเศรษฐกิจการค้า เพราะฉะนั้นจะมีมากยิ่งขึ้นครับ โลกโซเชี่ยลส่งอิทธิพลต่อวัฒนธรรมของคนจีนที่อยู่ในประเทศไทยหรือไม่อย่างไรคะ? อาจจะมีการปรับเปลี่ยนตามยุคสมัย การเปลี่ยนในที่นี้คือ สื่อทั้งหลาย ไอที .. คนสมัยใหม่เนี่ยเขาจะมุ่งไปในทางสารสนเทศซะมาก เพราะฉะนั้นในการเรียนรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศทางด้านนี้จะมีมากและมากยิ่งขึ้น อย่างเช่น นิสัยการอ่านหนังสืออาจจะเปลี่ยนไป อาจจะอ่านในคอมพิวเตอร์ อีบุ้ค อ่านในมือถือ โทรศัพท์ อันนี้คือการเปลี่ยนแปลง แต่ว่าวัฒนธรรมในส่วนของคนที่เป็นเชื้อสายจีน หรือมีส่วนที่เกี่ยวข้องกับประเทศจีน ผมว่าในตัวพวกเค้าอาจจะยังติดอยู่กับวัฒนธรรมบางอย่างของจีน ไม่มากก็น้อยนะครับ เพราะว่าวัฒนธรรมเหล่านี้คงยังติดตัวพวกเขาอยู่ อย่างเช่น วัฒนธรรมการกิน การอยู่ ผมว่ายังคงตามประเพณีเดิมนะครับ อยู่ในสังคมเรา ในชุมชนนั้นก็ต้องมีส่วนเชื่อมโยงกับชุมชนนั้นๆ ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน อันนี้คือวัฒนธรรมแบบจีนครับ และการช่วยเหลือซึ่งกันและกันก็เข้ากับวัฒนธรรมไทยนะครับ ผมว่าข้อนี้นี่ยังมีอยู่ แล้วก็ความขยันในการทำงาน พยายามบุกเบิกงาน บุกเบิกธุรกิจเหล่านี้ยังคงมีอยู่ แต่นิสัยการใช้ชีวิตบางอย่างคงเปลี่ยนไป เทศกาลจีนใดบ้างคะที่มีอิทธิพลต่อสังคมไทย? ถ้าพูดถึงในเรื่องของเทศกาลนะครับ อย่างเช่น เทศกาลฉลองตรุษจีน หรือ เทศกาลกินบ๊ะจ่าง อาจจะมีอิทธิพลต่อสังคมไทย ก็เนื่องจากว่าคนไทยที่มีเชื้อสายจีนเค้าได้นำประเพณีเหล่านี้มาอยู่ในสังคมไทย เพราะฉะนั้นเวลาถึงช่วงเทศกาลตรุษจีนคนไทยก็เลยฉลองตรุษจีนเช่นกัน

สิ่งไหนที่เกี่ยวกับประเทศจีน ที่อาจารย์อยากเผยแพร่กับคนไทย อยากเผยแพร่ให้คนไทย แต่จริงๆ แล้วผมว่าลัทธิขงจื้อ ซึ่งทางรัฐบาลจีนมีการตั้งสถาบันขงจื้อในประเทศไทยค่อนข้างเยอะนะครับ ผมว่าเผยแพร่ความคิดของขงจื้อ แล้วอีกอย่างนึง เราต้องมีโอกาสเผยแพร่ลิทธิเต๋า หรือความคิดของเล่าจื้อ ถ้ามีโอกาสเผยแพร่มากกว่านั้นผมว่าเป็นเรื่องดีนะครับ นอกเหนือจากความคิดของขงจื้อ ความคิดของเล่าจื้อ จวงจื้อ น่าจะเผยแพร่ให้กับคนไทยได้รู้มากยิ่งขึ้น ก็อาจจะเป็นประโยชน์ในด้านความคิดให้กับสังคมไทย ให้อาจารย์ให้นิยาม คนจีนในประเทศไทย 3 คำ ขยัน กระตือรือร้น เป็นมิตร คำแนะนำที่อยากบอกคนจีนที่จะมาอยู่ในประเทศไทย ต้องเตรียมตัวอะไรบ้างก่อนมาที่นี่เมืองไทยบ้าง? ผมว่าคนที่จะมาต้องเรียนรู้ภาษาไทยก่อน ก็จะดีนะครับ แล้วก็เรียนรู้เรื่องประเพณี กฎหมายของไทยแบบคร่าวๆ ก็จะดี จะรู้ว่าเมื่อมาในประเทศไทยแล้วควรจะปฏิบัติตัวอย่างไรนะครับ แต่ก็ต้องขึ้นอยู่กับเค้าด้วย ถ้ารู้ภาษาก็จะเข้ากับคนไทยได้ง่ายขึ้น ซึ่งคนไทยก็มีความเป็นมิตรอยู่แล้ว ผมว่าอยู่ในสังคมไทยน่าจะอยู่ง่ายครับ สำหรับคนไทยที่ไม่รู้ประเพณีคนจีนเลย แต่ต้องอาศัยอยู่ด้วย ควรเปิดใจรับเรื่องไหนบ้างคะ? คนจีนมีมาก เพราะฉะนั้นเขาทำอะไรอาจจะต้องมีความแข่งขันสูง เพราะฉะนั้นบางครั้งคนไทยคบกับคนจีนต้องปรับตัวให้รู้ คนไทยเมื่อเจอคนจีนแล้วคงต้องมีการปรับตัวนะครับ กับคนจีนที่ไหนก็ตาม ผมว่าในเรื่องมารยาทนะครับ มารยาททางสังคมคนไทยจะทำได้ดีกว่าคนจีนเยอะนะครับ อย่างเช่น การพูดคุยกันในที่สารธารณะ บางทีคนจีนเราจะเสียงดัง เสียงดังมากในร้านอาหาร ในการกินข้าวแล้วก็แย่งกันจ่ายเงิน บางทีใครไม่เข้าใจอาจจะคิดว่าเขาทะเลาะกัน แต่จริงๆ แล้วไม่ใช่ เขาแย่งกันจ่ายเงิน เพราะฉะนั้นคนจีนจะพูดเสียงดัง อันนี้คนไทยอาจจะไม่คุ้นเคย ไม่เคยชิน ต้องปรับตัว ในมุมมองของคนไทยวัฒนธรรมจีนเค้าเน้นแข็งแกร่ง เข้มแข็ง คนจีนเขาสงสัยว่าทำไมคนไทยพูดเสียงเบา อันนี้คือความแตกต่างทางวัฒนธรรมวิธีการพูด การสนทนาพูดคุย เพราะฉะนั้นคนไทยเจอคนจีนจึงต้องปรับตัวในส่วนนี้นะครับ เอ่อ .. มารยาทผมว่าคนไทยค่อนข้างดีนะครับ อย่างเช่น บางทีเราเดินผ่านผู้ใหญ่ เราอาจจะต้องโค้งตัว ต้องแสดงความเคารพ แต่บางทีคนจีนอาจจะไม่ได้ให้ความระวังในสิ่งเหล่านี้ แล้วก็อย่างนักท่องเที่ยวจีนที่เข้ามาเมืองไทย บางทีในอ่างล้างมือก็ไปใช้ล้างเท้า มันเป็นสิ่งที่ไม่สมควร เนื่องจากประเทศจีนมีคนเยอะนะครับ ประชากรเยอะมาก แม้ว่าการศึกษา แต่ละคนจบมัธยมปลาย หรือว่าระดับปริญญาตรี ปริญญาโท คนจีนเยอะมากบางทีก็อาจจะดูแลลำบาก การศึกษายังไม่ละเอียดมากพอ เพราะฉะนั้นผมว่าในด้านมารยาทเนี่ย กริยาท่าทางของคนจีนเนี่ยไม่ค่อยดี มีหลายๆ ข้อควรปรับปรุงนะครับ ควรจะเรียนรู้จากคนไทย ฝากผลงานหนังสือของอาจารย์ มีเล่มไหน ขายที่ไหนบ้างคะ? เล่มล่าสุดเกี่ยวกับประวัติศาสตร์การปกครอง องค์กรท้องถิ่นมณฑลยูนนาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับชนกลุ่มน้อยในมณฑลยูนนาน ทางรัฐบาลจีน รัฐบาลท้องถิ่นนะครับ เขาบริหารจัดการดูแลชนกลุ่มน้อย ชนกลุ่มน้อยอย่างไร แล้วก็พัฒนาพื้นที่ชนกลุ่มน้อยอย่างไร ตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฉินจนถึงปัจจุบัน ค่อนข้างละเอียดครับ หาซื้อได้ที่ศูนย์หนังสือจุฬาฯ สำนักพิมพ์สร้างสรรค์ อยู่สามเสนในครับ แล้วก็ศูนย์หนังสือแม่ฟ้าหลวงด้วยครับ

photo credit: google

Tags:
• อาจารย์นรชาติ วัง
• ประเทศไทยในมุมมองของคนจีน
• อาจารย์ Wang Wei Min